Co oznacza tryb zimowy w oknach?

„Tryb zimowy” to potoczne określenie ustawienia okna, które zwiększa docisk skrzydła do ościeżnicy. Mówiąc prościej: po włączeniu tego trybu uszczelki są mocniej przyciśnięte, a okno staje się szczelniejsze. Celem jest ograniczenie przewiewów i wychładzania pomieszczeń w chłodnych miesiącach. W wielu nowoczesnych oknach można też przełączyć ustawienie na „letnie”, z nieco lżejszym dociskiem, co poprawia przepływ powietrza w cieplejszym okresie.

Zimą zależy nam na tym, by ciepło nie uciekało. Dodatkowa szczelność pomaga ograniczyć nieprzyjemne podmuchy i minimalne nieszczelności, które w lecie są mniej odczuwalne. Dzięki temu łatwiej utrzymać stałą temperaturę w mieszkaniu, a kaloryfery nie muszą pracować tak intensywnie. W praktyce bywa to szczególnie pomocne w budynkach narażonych na silny wiatr lub w mieszkaniach na ostatnich piętrach.

Większy docisk oznacza mniej zimnego powietrza przy parapecie i mniejszy efekt „ciągnięcia” od okna. To przekłada się na odczuwalny komfort – szczególnie przy biurkach lub kanapach stojących blisko szyb. Różnice na rachunkach za ogrzewanie nie zawsze będą spektakularne, ale przy kilku oknach i długim sezonie grzewczym można realnie ograniczyć straty ciepła. Warto jednak pamiętać o rozsądku: zbyt mocna szczelność przez całą dobę to także gorsza wymiana powietrza.

Tu kryje się najczęstsze nieporozumienie. Tryb zimowy sprawia, że okno mniej „oddycha”. Jeśli masz wentylację grawitacyjną, zbyt szczelne okna mogą ograniczyć ruch powietrza, powodując parowanie szyb, nieprzyjemny zapach czy osiadanie wilgoci w narożnikach. Dlatego przy włączonym trybie zimowym konieczne jest regularne, krótkie wietrzenie – najlepiej intensywne, ale krótkie „uderzenia” świeżego powietrza, zamiast uchylania na wiele godzin.

Tryb zimowy nie jest obowiązkowy dla każdego i na cały sezon. Najlepiej traktować go jak narzędzie do reagowania na warunki. Jeśli w mieszkaniu jest sucho i ciepło, a przy oknie nie czujesz przeciągu, nie musisz nic zmieniać. Gdy jednak zauważysz, że przy ramie „ciągnie”, a na wietrze słychać świst – większa szczelność pomoże. Z kolei w bardzo wilgotnych pomieszczeniach (kuchnia, łazienka) lepiej rozważyć kompromis: mocniejszy docisk na zimne, wietrzne dni, a na co dzień – normalne ustawienie i regularne wietrzenie.

Najprościej… uszami i dłońmi. Zbliż rękę do krawędzi skrzydła w wietrzny dzień – jeśli czujesz podmuch, to znak, że warto zwiększyć docisk. Innym sygnałem jest wyraźne oszronienie od strony ramy czy poranne „mgiełki” na szybie mimo suchego powietrza w mieszkaniu. Pamiętaj jednak, że na parowanie wpływa też wilgotność w pomieszczeniu – samo przełączenie trybu bez wietrzenia nie rozwiąże problemu.

Włączenie go na kilka najzimniejszych miesięcy nie powinno zaszkodzić, ale utrzymywanie maksymalnej szczelności przez cały rok to zły pomysł. Uszczelki i okucia pracują wtedy pod większym obciążeniem. Po sezonie grzewczym warto wrócić do ustawienia „neutralnego” lub „letniego”. Dzięki temu elementy dłużej zachowają elastyczność, a okno będzie pracować lekko.

Nie potrzebujesz specjalistycznych narzędzi ani żargonu, by podejść do sprawy mądrze. Zadbaj o czyste uszczelki (przetarte wilgotną ściereczką), sprawdź, czy skrzydło nie ociera o ramę, a nawiewniki – jeśli je masz – są drożne. Pamiętaj też o kalendarzu: włącz tryb zimowy, kiedy faktycznie się ochłodzi, i wyłącz go, gdy temperatura na stałe idzie w górę.

Włącz tryb zimowy, gdy:

• czujesz wyraźne podmuchy przy krawędziach okna lub słychać „świst” na wietrze,
• mieszkasz w miejscu szczególnie narażonym na wiatr (ostatnie piętro, narożne mieszkanie),
• siedzisz blisko okna i dokucza Ci chłód mimo ogrzewania.

Odpuść lub stosuj z umiarem, jeżeli:

• w mieszkaniu gromadzi się wilgoć i często parują szyby,
• masz sprawnie działającą wentylację i brak odczuwalnych przeciągów,
• okno domyka się bardzo ciężko – nadmierny docisk może to pogłębić.

• „Zamykam szczelnie i nie wietrzę.” To prosta droga do wilgoci i zapachów. Nawet zimą wietrz krótko, ale zdecydowanie.
• „Ustawiam tryb zimowy na cały rok.” Wiosną i latem wróć do ustawienia lżejszego – okno dłużej posłuży.
• „Szukam oszczędności tylko w oknie.” Pamiętaj o uszczelnieniu parapetu, zasłonach termicznych, roletach oraz rozsądnym ustawieniu grzejników.

Tryb zimowy w oknach to prosty sposób na zwiększenie szczelności w chłodne, wietrzne miesiące. Pomaga ograniczyć przewiewy i poprawia komfort, ale wymaga rozsądku: potrzebna jest nadal prawidłowa wymiana powietrza, a po sezonie grzewczym warto wrócić do ustawienia standardowego. Traktuj go jak przełącznik dopasowany do pogody i własnych odczuć – wtedy okna posłużą dłużej, a w domu będzie cieplej i przytulniej, bez niepotrzebnej wilgoci.